1 Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego

Gimnazjum (Gimnazjalna 3)

Budowę gmachu gimnazjum rozpoczęto w 1874 r., a do użytku oddano go 1 sierpnia 1876 r. Składał się z części środkowej na planie kwadratu mieszczącej między innymi aulę (wypełniającą dwie kondygnację) i wejście główne oraz dwóch skrzydeł bocznych. W 1881 r. na dziedzińcu równolegle do ul. Powstańców Wielkopolskich wybudowano salę gimnastyczną. Pierwotnie w budynku mieściło się dziesięć klas lekcyjnych. W 1900 r. rozbudowano skrzydło północne, a w 1914 powiększono drugie. W efekcie rozbudowy bryła budynku stała się bardziej monumentalna i dominuje nad całą okoliczną zabudową. 

Elewacje wykonano z cegły licówki z charakterystycznymi elementami dekoracyjnymi. Do podziałów horyzontalnych zastosowano gzyms między kondygnacyjny, całość budowli zwieńczono profilowanym gzymsem koronacyjnym, pod którym umieszczono fryz z blendami. Okna górnych kondygnacji ujęto w płyciny. 

Królewskie Gimnazjum cieszyło się  doskonałą renomą i znakomitymi absolwentami, ale przyjmowało wyłącznie chłopców. Jednym z bardziej znanych absolwentów pochodzenia polskiego był ksiądz Szczęsny Dettloff, wybitny historyk sztuki i jeden z założycieli Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. 

W międzywojniu pierwszym patronem szkoły został św. Stanisław Kostka, a od 1924 r. Bolesław Krzywousty. Pod koniec lat 30-tych XX w. do placówki zaczęto przyjmować również dziewczęta. Z kadry nauczycielskiej warto wymienić chociażby Wincentego Birkenmajera, świetnego nauczyciela, polonistę, poetę, ale i jednego z najważniejszych polskich taterników. 

Budynek liceum przetrwał II wojnę światową i dziś mieści się w nim 1 Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego. Gmach do dziś poprzedza półkolisty ogród z lipami przycinanymi geometrycznie. 

Od 2020 roku w Muzeum Ziemi Krajeńskiej mieści się zbór książek pochodzących z biblioteki pruskiego gimnazjum. Na większości publikacji zachowały się oryginalne pieczątki. 

Opracowanie: Krzysztof K. Przygoda

Zdjęcia: Krzysztof K. Przygoda

Materiał na zasadach licencji CC BY-NC-SA